رویکرد کیفی

کدام رویکرد تحلیل داده های کیفی؟

برای یک محقق تازه کار، ممکن است شمار فراوان رویکردها در تحلیل کیفی گیج کننده باشد. هر کدام از این رویکردهای کیفی با داده های کیفی نظیر فیلم و عکس و اسناد سروکار دارند؛ ولی تمرکز هر رویکرد کمی متفاوت است. برخی از رویکردهای کیفی کاملا شبیه یکدیگرند؛ برخی دیگر کاملا متفاوت و چه بسا فرض های اصلی(پیش زمینه ای) آنها نیز در تقابل با یکدیگر قرار داشته باشد.

هیچ رویکردکیفی از تمام رویکردهای دیگر بهتر نیست، به عبارتی هیچ رویکردی کیفی را نمی توان بهترین رویکرد دانست، در واقع هر رویکردی مزایا و معایب خاص خود را دارد. بنابراین در انتخاب یک رویکرد  کیفی خاص در تحلیل داده پیشنهاد می گردد نکات زیر مدنظر باشند:

1-آیا این رویکرد کیفی برای شما جذاب است؟

2-آیا این رویکرد کیفی در یک حد قابل قبول و منطقی، با پیش فرض های فلسفی شما درباره دانش و واقعیت همخوانی دارد؟

3-آیا این رویکرد کیفی در یک حدقابل قبول و منطقی با روش تحقیق استفاده شده شما همخوانی دارد؟

4-آیا با توجه به روش خاص تحلیل داده های کیفی داده کافی و مناسب جمع آوری کرده اید؟

5-آیا استاد راهنما یا یک عضو هیات علمی داشته اید که بتواند به شما درباره استفاده از یک رویکرد ارجع، مشاوره و راهنمایی دهد؟

از ملاحظات بالا، شاید مورد شماره یک مهمترین آنها است. این مورد که آیا رویکرد کیفی که به شما پبشنهاد شده است برایتان جذابیت دارد؟ اگر رویکرد خاصی به نظر شما کسل کننده است بعید است با استفاده از  آن رویکرد خاص کیفی بتوانید تحلیل خوبی از داده های کیفی خود به عمل آورید. باید رویکرد کیفی را انتخاب کنید که به لحاظ فکری برای شما مهیج و ترغیب کننده باشد.

آنچه نکته دوم بیان می کند این است که اگر شما یک محقق اثبات گرا هستید چیزی مانند تحلیل محتوایی یا استنتاج تحلیلی می تواند با پیش فرض های فلسفی شما همخوانی داشته باشد. اگر یک محقق تفسرگرا هستید، چیزی شبیه هرمونتیک یا نشانه شناسی و یا تحلیل روایی مناسب تر خواهد بود. یک محقق انتقادی نیز می تواند از تحلیل گفتمان یا شکلی از تحلیل ضدروایت استفاده کند.

نکته سوم از شما می خواهد مراقب باشید رویکرد شما در تحلیل داده های کیفی با روش تحقیق تان همخوانی داشته باشد. برای نمونه اگر از نظریه داده بنیاد استفاده می کنید بهتر است به جای تلاش برای استفاده از چیزی شبیه هرمونتیک یا تحلیل گفتمان از نوعی رمزگذاری استفاده کنید.

نکته چهارم به داده هایی اشاره دارد که جمع آوری کرده اید. اگر متن پیاده سازی گفتگوهای ضبط شده را در اختیار دارید تحلیل گفتگو می تواند گزینه خوبی باشد. از طرف دیگر اگر از گفتگو نواری تهیه کرده اید نباید اصلا فکر استفاده از رویکرد تحلیل گفتگو را داشته باشید.

اگر در حال نوشتن پایان نامه کارشناسی ارشد یا رساله دکتری هستید، نکته شماره پنج اهمیت بسیار زیادی دارد. برای استفاده درست از یک رویکرد خاص به مشاوره و توصیه های آگاهانه نیاز دارید. منظور از درست شیوه ای است که معمولا آن کار در رشته شما به آن شکل انجام می گیرد.

داوران شما در تحلیل نهایی پایان نامه تان را با توجه به تجربیات خود از استفاده قابل قبول یک رویکرد کیفی در رشته خاص شما ارزیابی خواهند کرد. توصیه در خصوص موارد قابل قبول یا درست در رشته شما، چیزی است که انتظار می رود استاد راهنما یا مشاورتان از پس آن برآید؛ به نحوی که بتوانید مرحله آزمون(جلسه داوری) را با موفقیت سپری کنید. بدترین نتیجه کاری است که داوران برای بررسی و داوری آن صلاحیت کافی نداشته باشند. به عبارتی، در مورد رویکرد انتخابی کیفی شما مهارت و تجربه کافی نداشته باشند. در این حالت، در معرض خطر رد شدن پایان نامه قرار خواهید گرفت. اگر چنین چیزی روی دهد، اعتراض درباره ناعادلانه بودن فرآیند داوری کمی دیر است. بنابراین بهتر است پیش از آنکه خیلی دیر شود، مطمین شوید که راهنمایی های درستی دریافت کرده اید و از ابتدا رویکرد کیفی متعادلی را انتخاب نمایید.

از کپی کردن مطالب سایت یا کانال بدون ذکر منبع خودداری شود.

آدرس کانال تلگرام: https://telegram.me/analysisacademy