روایی سازه چیست؟

روایی سازه چیست؟

روایی سازه بزرگ‌ترین مشکل و ایراد در تحقیقات کمی انجام‌شده چه در مقطع دکتری و چه در مقطع کارشناسی ارشد است. شاید گزاف نگفته باشیم که وقتی محققین در کلاس‌های آکادمی تحلیل آماری ایران شرکت می‌کنند بخش عمده‌ای از زمان دوره صرف بررسی درست روایی سازه در پژوهش می‌شود. مطابق به تحقیقی که توسط آکادمی تحلیل آماری ایران روی مقالات و پایان‌نامه‌های کشور که روش تجزیه‌وتحلیل آن‌ها مدل‌سازی معادلات ساختاری بوده است، انجام‌شده است بیش از 78 درصد پژوهش‌ها دریکی یا حتی همه مراحل تجزیه‌وتحلیل پژوهش خود با مدل‌سازی معادلات ساختاری دچار این ایرادات بنیادی شده‌اند و جالب‌تر اینکه همه آن‌ها در بخش روایی سازه این مشکل را با خوددارند(مرادی، 1395)

خوب در حین آموزش‌ها تمامی این اشتباهات در نوشتن پایان‌نامه با نرم‌افزارهای ایموس، لیزرل یا پی ال اس بررسی و گوشزد می‌شود و محققین عزیز آکادمی آن را در کارهای خود و دیگران رعایت خواهند کرد اما چون مخاطب مطالب سایت با توجه به آمار بازدیدکنندگان سایت بیش از 4000 نفر در روز است بنابراین مشخص است که بسیاری از محققین قبل در دوره‌های آکادمی حضور نداشته‌اند بنابراین در مقدمه این بحث یک آشنایی اجمالی با این مفهوم داشته باشیم تا انشالله در مقالات بعدی به بررسی آزمون‌های درست آن‌که در مقالات روز دنیا استفاده می‌شود پرداخته شود.

روايي سازه دلالت بر اين دارد كه نتايج به‌دست‌آمده از كاربرد سنجه‌ها، تا چه حد با تئوری‌هایی كه آزمون بر اساس آن‌ها طراحی‌شده، سازگاري دارد. اين روايي از طريق «روايي همگرا » و «روايي واگرا (تشخيصي) » ارزيابي می‌شود. روايي همگرا زماني ايجاد می‌شود كه نمرات به‌دست‌آمده از دو ابزار مختلف، همان مفهومي را بسنجد كه به ميزان زيادي به آن مرتبط می‌شود. روايي تشخيصي زماني ايجاد می‌شود كه وقتي بر اساس تئوري پیش‌بینی می‌شود كه دو متغير همبستگي ندارند، نمرات به‌دست‌آمده از طريق سنجش آن‌ها نيز به‌طور تجربي همين امر را تأييد می‌کند. روايي سازه بيشتر از روايي محتوايي جنبه‌ی نظري دارد . بنا به تعريف، يك آزمون در صورتي داراي روايي سازه است كه نمرات حاصل از اجراي آن به مفاهيم یا سازه‌های نظریه‌ی موردنظر مربوط باشند(كرونباخ، 1970 ).

یعنی به‌عنوان‌مثال سه متغیر در یک مدل تحلیل عاملی تأییدی داریم در آن صورت روایی همگرا زمانی برقرار است که سؤالات تک‌تک این متغیرهای مکنون با یکدیگر همبستگی داشته باشند زیرا همگی از یک چارچوب نظری یکسان استخراج‌شده است. و روایی تشخیصی زمانی برقرار است که سؤالات اندازه‌گیری کننده یک متغیر از سؤالات اندازه‌گیری کننده دو متغیر دیگر افتراق داشته یا قابل تمیز باشد، که این هم در تعامل کامل با ادبیات نظری و اثبات آن است(مرادی، 1395)

روايي می‌تواند بهروش‌های مختلف ايجاد شود. سنجه‌های منتشره براي متغير(هاي) مختلف معمولاً اشكال گوناگوني از روايي را گزارش می‌دهند كه براي سنجش و ارزيابي طراحی‌شده‌اند، به‌طوری‌که كاربر، استفاده‌کننده و يا خواننده بتواند در مورد »درستي و خوب بودن « سنجه قضاوت كند(دانایی‌فرد و همكاران، 1383 ، 313 – 315 ).

محسن مرادی

مطالب سایت و کانال بدون ذکر نام این سایت استفاده نشود