مدرسه بین المللی پژوهش کمی و کیفی اولین و بزرگترین مرکز بین المللی برگزارکننده دوره های روش پژوهش و نرم افزارهای پژوهش کمی، کیفی، آمیخته و مروری در ایران
متغییرهای مزاحم در تحقیقات تجربی
در کلاس های آکادمی تحلیل آماری ایران بارها به این نکته اشاره شده که نباید متغییر مداخله گر یا مزاحم را با متغییر تعدیلگر اشتباه گرفت زیرا متغییر مزاحم یا مداخله گر نه مثل متغییر کنترل قابلیت ثابت نگه داشتن دارد و نه مثل متغییر تعدیلگر قابلیت اندازه گیری دارد بلکه مثل یک پارازیت بر تحقیق اثرگذار است حال در این مقاله به عوامل ایجاد این متغییر در تحقیقات تجربی می پردازیم:
1-انتخاب اختلافی(Differential Selection):در برخی طرحهای آزمایشی، محقق ممکن است ناخواسته افراد قوی تری را برای گروه آزمایشی انتخاب کند. این امر بر نتیجه آزمایش تاثیر می گذارد.
2-آفت آزمودنی(Experimental mortality):ممکن است گاهی اوقات در طول اجرای تحقیق برخی از آزمودنی ها به دلایل مختلف از ادامه مشارکت در تحقیق خوداری کنند که این امر اثر نامطلوب بر تحقیق خواهد داشت.
3-پیش آزمون(Testing pretes):گاهی اوقات پیش آزمون موجب می شود که آزمودنی ها تجارب خود را به پس آزمون انتقال دهند، در نتیجه این عامل می تواند نتیجه نهایی پژوهش را خدشه دار کند.
4-ابزار اندازه گیری:(Instrumentation)چنانچه ابزار به کار رفته در پژوهش از قابلیت اعتماد و اعتبار لازم برخوردار نباشد بر نتایج تحقیق اثر نامطلوب خواهد داشت.
5-تداخل اعمال آزمایشی/اثر هاتورن: اگر آزمودنی های گروه کنترل مطلع شوند که عملکردشان با گروه دیگر مقایسه می شود ممکن است که برتری خود را نشان دهند.
6-همزمانی(تاریخچه)/رخدادهای همزمان(History):چنانچه طرح تحقیق همزمان با یک فعالیت مشابه به اجرا درآید در این صورت می تواند نتیجه تحقیق خدشه دار شود.
7-بلوغ/رشد/پختگی (Maturation): آزمودنی ها در جریان تحقیق ممکن است از نظر جسمانی و روانی تغییر کنند. این امر می تواند بر نتیجه آزمایش اثر گذارد و آن را خدشه دار کند.
8-اثر متقابل-تعامل و انتخاب با سایر عوامل:در برخی از طرح های آزمایشی عامل انتخاب آزمودنی ها با برخی از عوامل مانند رشد تعامل داشته و در نتیجه تحقیق تاثیر می گذارد.
9-بازگشت های آماری-رگرسیون آماری: رجعت داده های دور از میانگین به طرف میانگین تاثیر این عامل بیشتر در زمانی مشاهده می شود که پیش آزمونمورد استفاده قرار گیرد.
10-تحلیل آماری:استفاده از روش های نامناسب آماری باعث نتیجه گیری غیر دقیق در طرح های آزمایشی می شود.
11-سوگیری محقق/ گزینش:در برخی از پژوهش ها، محقق و پژوهشگر ممکن است انتظارات خود از نتایج پژوهش را به آزمودنی تلقین کند.
