اشتباهات رایج در تعریف مدل در مدل سازی معادلات ساختاری

اشتباهات رایج در تعریف مدل در مدل سازی معادلات ساختاری

شاید باید گفت که بخش تعیین مدل یا همان تعریف مدل مهمترین مرحله از مدل سازی معادلات ساختاری محسوب می شود و بسیاری از اشتباهات پژوهشگران داخلی و حتی خارجی در این بخش اتفاق می افتد. در این مقاله بر اساس مقالات برتر در حوزه مدل سازی معادلات ساختاری برخی از اشتباهات رایج بیان می شود. امید وارم که شما پژوهشگران عزیز در مدل های قبلی خود درگیر این خطاها نبوده باشید.

اشتباه اول: مدل مفهومی بعد از جمع آوری داده ها و آرشیو شدن آنها تدوین شود. گاهی اتفاق می افتد که متغیر های تحقیق فرد مشخص است و فرد پیش از تدوین مدل بر اساس ادبیات پژوهشی داده ها را جمع آوری می کند. به همین دلیل شاخص ها به صورت واقع بینانه متغیر ها را اندازه گیری نکرده اند و مدل از واقعیت به دور است.

اشتباه دوم: تعداد ناکافی متغیر های مشاهده گر یا همان سوالات هر سازه از دیگر مشکلات اساسی است. بر اساس منابع معتبر حداقل 3 سوال برای اندازه گیری هر شاخص باید وجود داشته باشد. برخی 4 یا 5 تا را مناسب می دانند که اگر در تحلیل عاملی تاییدی تعدادی از سوالات حذف شد مدل قابل اجرا باشد.

اشتباه سوم: استفاده از متغیر های مشاهده پذیر ناکارا برای اندازه گیری متغیر های پنهان از دیگر اشتباهات رایج است.

اشتباه چهارم: عدم توجه به روابط همبستگی در مدل اندازه گیری بین متغیر های پنهان و روابط علی و معلولی در مدل ساختاری. منظور عدم توجه به ادبیات پژوهشی برای تدوین دو مدل مذکور است. متاسفانه این در تحقیقات کشورمان بسیار رایج است.

اشتباه پنجم : استفاده از اصلاح مدل صرفا برای بهبود برازش مدل، که منجر به پیچیده تر کردن مدل می شود از اشتباهات دیگر است.

اشتباه ششم: افزودن روابط همبستگی بین خطاها بدون در نظر گرفتن ادبیات پژوهشی از اشتباهات بزرگ دیگر در مدل سازی معادلات ساختاری است.

محسن مرادی