مدرسه بین المللی پژوهش کمی و کیفی اولین و بزرگترین مرکز بین المللی برگزارکننده دوره های روش پژوهش و نرم افزارهای پژوهش کمی، کیفی، آمیخته و مروری در ایران
نمونه گیری گلوله برفی
نمونه گيري گلوله برفي يك روش نمونه گيري غير احتمالي براي مواقعي است كه واحدهاي مورد مطالعه براحتي قابل شناسايي نباشند. بويژه هنگامي كه اين واحدها بسيار كمياب يا بخش كوچكي از يك جامعه خيلي بزرگ را تشكيل مي دهند. در اين روش آمارگير پس از شناسايي يا انتخاب اولين واحد نمونه گيري از آن براي شناسايي و انتخاب دومين واحد نمونه گيري استفاده يا كمك مي گيرد. به همين ترتيب واحدهاي ديگر نمونه شناسايي و انتخاب مي شوند.
اين نمونه گيري مي تواند به دو صورت خطي و غير خطي )نمايي( اجرا گردد . هنگامي از نمونه گيري گلوله ي برفي استفاده مي شود كه چارچوبي براي نمونه گيري وجود ندارد. هم چنين اين شيوه ي نمونه گيري براي پژوهش درباره ي گروه هايي از جامعه كاربرد دارد كه به فعاليت هايي اشتغال دارند كه بر حسب شرايط جامعه غير قانوني باشد و بنابراين به دليل شرايط خاص اجتماعي و امكان دسترسي مستقيم به آنها وجود ندارد . بر اساس اين شيوه ي نمونه گيري، پژوهشگير از طريق ايجاد ارتباطات شخصي با كساني كه علاقه مند به انجام مصاحبه يا پر كردن پرسشنامه هستند، از آنها در خواست مي كند اگر اشخاص ديگري را مي شناسند كه داراي ويژگي هيا مورد نظر پژوهش و مايل به انجام مصاحبه هستند، معرفي كنند.
انتخاب جمعيت نمونه از اين طريق و به صورت زنجير وار ادامه مي يابند تا زماني ک ديگر نمونه اي پيدا نشود. نكته ي ديگر اين كه در اين شيوه ي نمونه گيري، در انتخاب اعضاي جمعيت نمونه ، پژوهشگر مي تواند به صورت ترجيحي به انتخاب نمونه هايي بپردازد كه از نظر متغير هاي زمينه اي و نيز طبقه ي اجتماعي متعلق به حوزه هاي اجتماعي متفاوت باشند. براي مثال براي دستيابي به افرادي كه به يك بيماري بسيار نادر مبتلا هستند مي توان از اين روش استفاده كرد. از مزاياي استفاده از اين روش مي توان ارزاني سادگي و عدم نياز به برنامه ريزي و كار فيزيكي گسترده درمقايسه با ديگر روشهاي نمونه گيري دانست.
از معايب اين روش مي توان به اريبي اين نمونه گيري اشاره كرد. همچنين واحدهاي اوليه نمونه گيري ممكن است واحدهاي معروفتر و يا مشابه خود را معرفي كنند. در تحقيقات جامعه شناسي و آمار , نمونه گيري " گلوله برفي " به تكنيكي اطلاق مي شود كه در آن افراد موجود در مطالعه افراد بعدي را معرفي مي كنند . بنابراين گروه نمونه به نظر شبيه به يك گلوله برفي غلتان رشد مي كند. همچنان كه نمونه ساخته مي شود اطلاعات كافي براي استفاده در تحقيق جمع آوري مي گردد. اين تكنيك نمونه گيري اغلب در جمعيت هاي مخفي كه در دسترس به آن ها براي محقق مشكل است بكار مي رود.
محسن مرادی
بعد از خواندن مقاله، مقالات زیر به شما توصیه می شود:
- شاخص KMO معیاری برای «کفایت نمونه گیری»
- انواع نمونه گیری در پژوهش کیفی
- نمونه گیری موارد خاص یا یگانه
- چرا در تحقیقات نمونه گیری می کنیم؟
