طرح آزمایشی میدانی در مقابل طرح آزمابشی آزمایشگاهی
یکی از انواع طرح های تحقیقاتی بخصوص در حوزه تحقیقات بازاریابی معطوف به طرح های آزمایشی می شود که حتی بعضا بسیاری از دانشجویان طرح های پژوهشی آکادمیک خود را در دانشگاه بر اساس آن قرار می دهند. در این مقاله به مقایسه دو وضعیت اصلی این طرح های آزمایشی می پردازیم. البته نباید فراموش کرد که این طرح ها در رشته های مختلف مثل روانشناسی و جامعه شناسی و … هم انجام می پذیرد
دو نوع شرایط برای اجرای یک طرح آزمایشی وجود دارد: دنیای واقعی(میدانی) و آزمایشگاه
طرح آزمایشی میدانی: آزمایش های میدانی نتیجه یک شرایط تجربی است که به دلیل الگوسازی شرایط واقعی بسیار واقعی تر است و در نتیجه دارای اعتبار بیرونی بیشتری است. آزمایش میدانی در یک شرایط طبیعی با حداقل عناصر تصنعی در آزمایش، انجام می گیرد. جنبه منفی طرح آزمایشی میدانی این است که معمولا دارای هزینه بیشتری است. به دلیل فقدان کنترل بر روی متغیر های موثر بر متغیر وابسته، اعتبار درونی کمتری دارد و همچنین ممکن است باعث گوش به زنگ شدن رقبا در مورد این که شرکت در فکر بازاریابی محصولات خود است بشود.
طرح آزمایشی آزمایشگاهی: بیانگر آزمایشی است که در شرایط تصنعی اجرا می شود. به بیان دیگر، آزمایش آزمایشگاهی، اثرات متغیر های مزاحم را از طریق جدا کردن تحقیق در یک وضعیت فیزیکی جدا از روال همیشگی و با دستکاری یک یا چند متغیر مشتقل تحت شرایط شدیدا مشخص و کنترل شده به حداقل می رساند. مثل آزمون تبلیغات تلوزیونی در یک سالن سینما به جای تبلیغ در تلوزیون های خانه های خریداران.
این جدا سازی به محقق امکان می دهد تا اطمینان حاصل کند که اگر رویه های آزمایشی یکسان با آزمودنی های یکسان تکرار شود، نتایج یکسانی را به همراه دارد. یعنی به طور مثال، آگهی تبلیغاتی که عکس العمل مثبت یک گروه آزمودنی که شدیدا تحت شرایط کنترل شده آزمایشگاهی هستند را به دنبال دارد، هنگامی که با همین گروه و گروه های آزمودنی مشابه دیگری در شرایط آزمایش گاهی مشابه، مجددا آزمایش گردد، عکس العمل های یکسان و یا تقریبا یکسانی را ایجاد خواهد کرد.
طرح های آزمایشی آزمایشگاهی معمولا هزینه کمتری را به دنبال دارد و به دلیل کنترل بیشتر بر روی محیط آزمایش، اعتبار درونی بیشتری دارد. علاوه بر این راز داری و پوشیدگی بیشتری در مقابل اعمال بالقوه بازاریابی رقبا خواهد داشت. همچنین امکان استفاده از مقیاس های حرفه ای تر در شرایط آزمایشگاهی بیشتر از شرایط میدانی است.
معایب طرح های آزمایشی آزمایشگاهی شامل از دست دادن واقع گرایی و به عبارت دیگر اعتبار بیرونی پایینتر می باشد. این مشکلات به دلیل شرایط تصنعی ایجاد شده در طرح آزمایشی می باشد. براس مثال یک کارت اعتباری در اختیار عده ای از خریداران گذاشته می شود و در شرایط آزمایشگاهی از آن ها خواسته می شود که از فروشگاهی خرید نمایند تا ما بتوانیم از زوایای خاصی رفتار خرید مصرف کنندگان را مطالعه نماییم. اگر چه در این حالت اطلاعات مختلفی پیرامون موارد مورد نظر بدست میآید اما باید به خاطر داشت که تعمیم پذیری یا همان اعتبار بیرونی آن یافته ها به شرایط دیگر بازار با مشکلات فراوانی روبرو است که محققین عزیز آکادمی تحلیل آماری ایران باید آن را مد نظر داشته باشند.
محسن مرادی
مطالب سایت و کانال بدون ذکر سایت منبع انجام نشود.