فرضیه خوب

ویژگی های یک فرضیه خوب

الف)فرضیه باید قدرت تبیین حقایق را داشته باشد؛ یعنی به گونه ای ساخته شود که واقعیت مسئله یا متغیر یا روابط   مورد مطالعه را منعکس کند و بتوان بر اساس آن اطلاعات را گردآوری کرده و مورد تجزیه و تحلیل قرار داد.

ب)فرضیه باید بتواند پاسخ مسئله تحقیق را بدهد؛ یعنی آنچنان با مسئله تحقیق یا سوالات فرعی آن مرتبط باشد که اطلاعات گردآوری شده پس از تجزیه و تحلیل، پاسخگوی حل مساله و قابل استفاده باشد.

ج)فرضیه باید قابلیت حذف حقایق نامرتبط با مسئله تحقیق را داشته باشد.

د)فرضیه باید شفاف، ساده و قابل فهم باشد.

ه)فرضیه باید قابلیت آزمون را داشته باشد؛ یعنی مفاهیم و متغییرهای مطرح شده در فرضیه قابل تبدیل به تعاریف عملیاتی و واجد معرف ها و شاخص هایی برای اندازه گیری، ارزیابی و سنجش باشند.

و)فرضیه نباید با حقایق و قوانین مسلم و اصول علمی تایید شده و پذیرفته شده مغایرت داشته باشد.

ز)فرضیه نباید از واژه ها و مفاهیم ارزشی استفاده کتد، بلکه باید ناظر بر واقعیت و حقیقتی باشد که محقق قصد کشف آن را دارد؛ مثلا محقق باید در تدوین فرضیه از عبارتی نظیر ایده آل است، بسیار خوب است، پرهیز کند.

ح)فرضیه باید به مطالعه و پژوهش جهت بدهد و راهنمای فعالیت های محقق باشد.

ط)فرضیه باید به صورت جمله خبری باشد تا از نحوه ارتباط متغییرها خبر بدهد.

ی)در یک فرضیه خوب اصطلاحات و واژه های اختصاصی به طور جداگانه تعریف می شوند.

ک)فرضیه ها با توجه به چهارچوب نظری تحقیق تدوی می شوند؛ بنابراین تعداد ابعاد و رابطه های موجود بین متغییرها در چارچوب نظری می تواند ملاک عمل برای تعداد فرضیه ها باشد.

ل)فرضیه ها باید مختص مطالعه موردی مسئله تحقیق باشند.

م)باید بین فرضیه ها و سوالهای ویژه یا فرعی تحقیق تناظر صوری و محتوایی وجود داشته باشد.

منظور از تناظر صوری این است که اولا به تعداد سوالهای فرعی، فرضیه تدوین شود و ثانیا هر فرضیه در مقابل سوال مربوط به آن قرار گیرد. منظور از تناسب و تناظر محتوایی این است که معنا و مفهوم هر فرضیه با معنا و مفهوم سوال مربوط به آن تناسب داشته باشد، به عبارت دیگر فرضیه و سوال به لحاظ محتوایی با هم ارتباط منطقی داشته باشد.

ن)بنابراین مفاهیم و متغییرها و روابط آنها در چارچوب فرضیه باید به گونه ای جفت و جور شده و سامان داده شده باشند که امکان پردازش ابزار سنجش و گردآوری اطلاعات را فراهم آورد.

س)چنانچه موضوع پژوهش فاقد سوالات فرعی یا ویژه باش و به عبارتی فقط دارای یک سوال (یعنی سوال اصلی) باشد، بنابراین موضوع پژوهش فقط دارای یک فرضیه انفرادی یا زوجی خواهد بود.