مدرسه بین المللی پژوهش کمی و کیفی اولین و بزرگترین مرکز بین المللی برگزارکننده دوره های روش پژوهش و نرم افزارهای پژوهش کمی، کیفی، آمیخته و مروری در ایران
پژوهش های اجتماعی با برخی سوالها آغاز می شوند در ابتدا با ارائه گمانه های عاقلانه به طور موقت و اثبات نشده به آنها پاسخ می دهد.پاسخ پژوهشگر اجتماعی به این سوال ها که آزمون پذیر می باشد را فرضیه گویند. پاسخ هایی در رابطه با نحوه ارتباط متغییرها و علت یا اثر متغییرها را می توان فرضیه دانست:
چند نکته:
فرضیه، پاسخ موقت و گذرا به سوال پژوهش است که نیاز به آزمون دارد.
فرضیه، حدس یا گمانه عاقلانه ای است که می توان درست یا نادرستی آن را مورد آزمون آماری قرار داد.
فرضیه، تفکری علمی در مورد ارتباط با اثرپذیری یک عامل از دیگر عوامل که معمولا از مشاهده پدیده ها در طبیعت حاصل می شود.
فرضیه پژوهش را می توان به شکل فرضیه رابطه ای، تفاوتی و آماری ارائه کرد:
1)فرضیه رابطه ای
همانطور که از نام آن پیدا است این نوع فرضیه به رابطه بین دو متغییر اشاره دارد و به دو شکل مطرح است:
1-1)فرضیه رابطه ای جهت دار یا یک دامنه
پژوهشگر در این نوع فرضیه جهت رابطه بین دو متغییر را به منظور کمتر یا بیشتر بودن یا مثبت و مستقیم یا منفی و معکوس بودن را مشخص می کند.
مثال :
بین تحصیلات فرد و درآمد، رابطه مستقیم و مثبت وجود دارد.
1-2)فرضیه رابطه ای بدون جهت و دو دامنه
فرضیه رابطه ای بدون جهت و دو دامنه، فرضیه ای است که بدون اشاره به جهت کمتر یا بیشتر بودن یا مثبت و مستفیم یا منفی و معکوس بودن،تنها به رابطه بین دو متغیرر اشاره دارد.
بین تحصیلات و میزان درآمد رابطه وجود دارد.
2)فرضیه تفاوتی
فرضیه تفاوت فرضیه ای است که تفاوت یک صفت یا متغیر را در یک یا چند گروه مقایسه می کند. این مقایسه در برخی موارد برای قیاس میانگین و میانه متغییر، در بین گروه ها انجام می شود. فرضیه تفاوتی به دو شکل است.
2-1)فرضیه تفاوتی یک دامنه
در این نوع فرضیه جهت تفاوت مشخص می شود.
2-2)فرضیه تفاوتی دو دامنه
پژوهشگر در این فرضیه بدون مشخص کردن جهت تفاوت؛ تنها به تفاوت متغییر در گروه مورد مطالعه اشاره دارد.
فرض آماری، ادعایی در مورد یک یا چند جمعیت مورد بررسی است که ممکن است درست یا نادرست باشد. به عبارت دیگر فرض آماری، یک ادعا یا گزاره ای در مورد توزیع یک جمعیت یا پارامتر توریع یک متغییر تصادفی است. فرضیه آماری نقطه آغاز آزمون فرض است و اصولا بدون داشتن فرضیه آماری امکان انجام یک آزمون دشوار است.
فرضیه آماری به دو نوع فرض صفر(H0) و فرض خلاف( (H1 بیان می شود. فرضیه ای که در آزمون های آماری مورد آزمون قرار می گیرد فرضیه صفر است که حاکی از عدم وجود تفاوت و رابطه می باشد. اما فرض خلاف، همان فرضیه پژوهشی است که می تواند جهت دار یا غیر جهت دار و حکایت از وجود تفاوت و رابطه باشد. البته انتخاب فرضیه جهت دار دلخواه دلخواه و تصادفی نیست، بلکه در صورتی فرضیه پژوهشی را می توان جهت دار تدوین کرد که تئوری یا تحقیقات قبلی شواهدی برای آن ارائه کنند.
