تاریخچه تحلیل عاملی

تاریخچه تحلیل عاملی

نخستین کار درباره تحلیل عاملی حدود ۱۰۰ سال پیش توسط روانشناسی به نام چارلز اسپیرمن صورت گرفت، که به گونه کلی پدر این روش شناخته شده است و در سال ۱۹۲۷ توسط خود او توسعه یافت. بعد از او کارل پیرسون، روش مولفه های اصلی را پیشنهاد کرد و هتلینگ آن را به گونه کامل تری توسعه داد.

بسیاری از کارهای نخستین در تحلیل عاملی، یعنی در طول سالهای ۱۹۰۰ تا ۱۹۳۰ به کاربرد مدل اسپیرمن در بسیاری از مسایل علمی و بررسی شرایط مناسب برای استفاده از آن مدل اختصاص یافته است. در طول این دوره علاوه بر خود اسپیرمن دانشمندان دیگری مانند سیریل برت، کارل هلیزینگر، ترومن کلی، کارل پیرسن و گادفری تامسون، کمک های شایانی به ادبیات تحلیل عاملی کرده اند.

امروزه روش تحلیل عاملی از جمله آزمون های تحلیل آماری است که در سطح وسیعی از شاخه های علوم مانند روانشناسی، جامعه شناسی، مدیریت، جغرافیا، برنامه ریزی شهری و…استفاده می شود.

در اوایل سال ۱۹۳۰ آشکار شد که مدل تک عاملی عمومی اسپیرمن برای توصیف روابط بین متغییرهای یک مجموعه همیشه کافی نیست.

ثرستون احتمالا برجسته ترین تحلیل گر عاملی نوین بوده و نفوذ قابل ملاحظه ای در توسعه این روش از سالهای ۱۹۳۰ تا کنون داشته است.

کارهای اولیه در تحلیل عاملی که توسط دانشمندان یاد شده انجام گرفته، بیشتر توجیه نظری دارد، هر چند هیچ یک از آنها آماده برای آزمون های آماری فرضیه های خاص درباره ساختارهای عاملی مجموعه های معینی از متغییرها نبوده است اما وقتی کامپیوترهای پرسرعت در اختیار قرار گرفت در اواسط تا اواخر سالهای ۱۹۵۰، حرکتی از تئوری گرایی به سوی آنچه تحلیل عاملی اکتشافی نامیده می شود، به وجود آمد. این حرکت به گونه آشکار از طریق تئوری عامل مشترک ثرستون تشویق و از طریق فرمول بندی هتلینگ درباره عملیات ریاضی مولفه های اصلی که قبل از آن به دلیل محاسبات فوق العاده پیچیده و پرزحمت آن، به کار نرفته بود تسهیل شد. چنین به نظر می رسد که در طول سال های ۱۹۵۰ و ۱۹۶۰، تقریبا هر کس، هر چیزی را تحلیل عاملی می کرده است به این امید که روابط پیچیده ظاهری بین متغییرهای یک مجموعه را می توان ساده کرد و به گونه ساده تری تفسیر نمود.

در کلاس های تحلیل spss آکادمی تحلیل آماری ایران این تکنیک به صورت کاربردی در خدمت مدلسازی آموزش داده می شود.