مدرسه بین المللی پژوهش کمی و کیفی اولین و بزرگترین مرکز بین المللی برگزارکننده دوره های روش پژوهش و نرم افزارهای پژوهش کمی، کیفی، آمیخته و مروری در ایران
نظریه و ویژگی های آن
نظریه چیست؟
نظریه، مجموعهاي به هم پیوسته ازسازهها، مفاهیم، تعاریف و قضایاست که به منظور تبیین و پیشبینی پدیدهها، از طریق تشخیص روابط بین متغیرها، یک نظر نظامدار درباره این پدیدهها ارائه میدهد. نظریه بیانکننده مجموعهاي از مفاهیم یا فرضهایی است که به صورت سیستماتیک ارتباط متقابل با یکدیگر دارند و میتوان بر اساس آن پدیدهاي را پیشبینی و توجیه کرد.
ویژگیهاي نظریه
نظریه وقتی از نظر عملی مورد قبول قرار خواهد گرفت که داراي ویژگیهاي زیر باشد:
- باید توانایی تبیین حقایق و مشاهدات مربوط به یک مساله را به سادهترین صورت ممکن داشته باشد، نظریهاي که داراي مفروضات اندك و سادهتري باشد قابل قبولتر از نظریهاي است که مشکل و پیچیده است.
- نظریه باید با واقعیتهاي مشاهده شده در طبیعت و دانش پیشین سازگار باشد.
- نظریه باید ابزار لازم را براي آزمون خود فراهم سازد.
- نظریه باید انگیزه پژوهشی در جامعه به وجود آورد و زمینه را براي پژوهشهاي جدید فراهم سازد.
انواع نظریه
الف) نظریه صوري :در این نوع نظریه کوشش میشود که پدیده مورد نظر تبیین گردد اما در این تبیین پدیده به عواملی نسبت داده میشود که خود آنها پیچیده و مبهم هستند.
ب) نظریه قیاسی :در این نوع نظریه براي تبیین، از یک پدیده مشخص به عنوان مدل استفاده میشود
ج) نظریه تقلیلی :این نظریه مشاهدات را بر اساس ماهیت فرایندهایی که آسانتر از مشاهده حادثه هستند تبیین میکند.
د) نظریه تجریدي : نظریه هایی هستند که مفاهیم در آنها مبتنی بر تجربه واقعیت نیستند و با استفاده اصول ریاضی امکانات مناسبی براي تبیین پدیدههاي علمی فراهم میآورد.
معیارهاي ارزیابی نظریه ها
سه معیار کلی براي ارزیابی یک نظریه میتوان برشمرد:
تطابق آن با مشاهدات: انطباق و عدم ناسازگاري با تجربه یکی از مهمترین خاصههاي یک نظریه باید باشد.
روابط درونی میان مفاهیم آن: این معیار با روابط میان چند مفهوم نظري مانند سازواري به معنی وجود پیوندهاي چندگانه بین مفاهیم معنی فقدان تناقضهاي منطقی بین مفاهیم، انسجام به معنی موجود در ساخت نظریه و همچنین بین آن نظریه و سایر نظریه هاي معتبر و سادگی هرچه کمتر بودن مفروضات مستقل سروکار دارد.
جامعیت آن: جامعیت دربر دارنده کلیت یا شمول اولیه است، یعنی قدرت ارائه وحدت در پدیدههاي ظاهرا مختلف.
محسن مرادی
خیلی خوب بود