طرح های تحقیق شبه آزمایشی
این طرح ها به دلیل عدم توانایی در کنترل عوامل مهم و موثر در تحقیق، شبه آزمایشی نامیده می شود. ناتوانایی آنها در کنترل متغیر های مزاحم به اندازه ای است که حتی ممکن است عوامل دیگری به غیر از متغیر های مستقل و وابسته وارد تحقیق شوند و در نتیجه بر یافته های تحقیق تاثیر بگذارند.
طرح پس آزمون با یک گروه کنترل
در این طرح ابتدا یک گروه از آزمودنی ها در معرض متغیر مستقل قرار داده می شود. سپس تاثیر این متغیر بر متغیر وابسته مشاهده و یا اندازه گیری می شود.
این طرح تنها در مطالعات توصیفی به کار برده می شود و در پژوهش های آزمایشی کاربردی ندارد. این طرح دارای معایب زیر است.
- هیچ کنترلی برای این طرح اعمال نمی شود و کنترل اعتبار درونی ناتوان است
- امکان مقایسه به صورت مستقیم وجود ندارد یعنی بر اساس گمان یافته های مطالعه را با گروههای دیگر مقایسه میکنیم
- اشتباه اندازه گیری در پژوهش زیاد است
- امکان دستیابی به نتایج دقیق و قابل دفاع وجود ندارد .
طرح پیش آزمون و پس آزمون با یک گروه
در این طرح متغیر وابسته قبل و بعد از اجرای متغیر مستقل اندازه گیری می شود.
مراحل اجرای این طرح عبارت از :
- اجرای پیش آزمون
- قرار دادن آزمودنی ها در معرض متغیر مستقل
- اجرای پس آزمون و مقایسه نتایج حاصل با استفاده از آزمون آماری مناسب .
یافته های ناشی از اجرای این طرح را می توان به وسیله ابزار آماری زیر تجزیه و تحلیل کرد.
- آزمون پارامتریک t برای گرو های همبسته
- آزمون های ناپارامتریک مثل آزمون علامت
- آزمون های ناپارامتریک مثل آزمون ویل کاکسون
طرح مقایسه گروه های ایستا:
در این طرح دو گروه وجود دارد، و مقایسه میان گروهی که در معرض متغیر مستقل قرار گرفته است و گروهی که متغیر مستقل بر آن اعمال نمی شود، صورت می گیرد در این طرح انتخاب و جایگزینی آزمودنی ها به صورت تصادفی انجام نمی شود، بلکه ترکیب گروه هایی که در این طرح به کار میروند، قبل از انجام تحقیق صورت گرفته است و عینا با همان ترکیب در تحقیق به کار گرفته می شوند. علت ایستا نامیده شدن آنها نیز همین است.
یافته های ناشی از این طرح با یکی از دو روش زیر مورد تحلیل قرار می گیرد:
- ازمون پارامتریک t
- ازمون ناپارمتریک میانه
- آزمون ناپارامتریک یو من وایت نی