مدرسه بین المللی پژوهش کمی و کیفی اولین و بزرگترین مرکز بین المللی برگزارکننده دوره های روش پژوهش و نرم افزارهای پژوهش کمی، کیفی، آمیخته و مروری در ایران
مراحل عملیاتی مدل سازی معادلات ساختاری
کلاین در کتاب مدل سازی معادلات ساختاری خود که در سال 2005 به نگارش درآورد مراحل و فرایند مدل سازی معادلات ساختاری را در قالب یک الگوریتم به صورت زیر خلاصه نمود. میتوان گفت این الگوریتم به صورتی بسیار جامع تمام فرایند های این روش آماری پیشرفته را درون خود به نمایش می گذارد.
- تعیین مدل: دقت شود در این مرحله ما هنوز وارد نرم افزار خاصی نشده ایم و شرط ایجاد مدلی مناسب برای تحقیق تسلط کامل بر ادبیات و چارچوب نظری آن حوزه تحقیقاتی مورد نظر محقق است.
- شناسایی سنجه های مدل (اگر به درستی سنجه ها و شاخص های ارزیابی مدل شناسایی نشده به مرحله اول بر میگردیم).در این مرحله باید دقت کنیم که مدل سازی معادلات ساختاری هم در حقیقت یک سری معادلات رگرسیون خطی است که در درون هم برآورد می شوند. بنابراین در حل این معادلات همواره باید تعداد معادلات و مجهولات با هم برابر باشد.
- انتخاب مقیاس مناسب برای اندازه گیری و سنجش متغیر ها( یعنی تعریف عملیاتی مناسب برای اندازه گیری متغیر ها) و جمع آوری داده های خام در عملیت میدانی و غربال و پیش پردازش آن ها
- مرحله چهارم این الگوریتم خود شامل سه بخش است.
4a) با اجرای مدل بر مبنای مشاهدات محقق پارامتر های مدل تخمین زده شود.این تخمین می تواند در قالب روش های مختلفی مثل حداکثر درستنمایی و یا حداقل مربعات جزئی و یا حداقل مربعات غیر وزنی و غیره باشد که در بخش های مختلف سایت آکادمی تحلیل آماری ایران و نیز کارگاه های این موسسه با این روش ها و نرم افزار های آن آشنا شده ایم. سپس مدل پژوهشگر ارزیابی می گردد. یعنی باید مدل پژوهش از نقطه نظر برازش بررسی گردد و باید مشخص شود که آیا مدل محقق بر اساس مشاهدات او با مدل مورد انتظار در جامعه همخوانی دارد یا نه؟ ( اگر برازش ضعیف باشد باید به مرحله پنجم رفت)
4b) بعد از اجرای مدل در دو قالب مدل اندازه گیری و مدل ساختاری و بدست آمدن پارامتر هایی مثل بار های عاملی و ضرایب مسیر و ضرایب کواریانس و …. باید این ضرایب بر اساس شاخص های روایی و پایایی و برازش مورد تفسیر قرار گیرد.
4c) حال بعد از تفسیر و ارزیابی و اصلاح مدل نزدیکترین مدل به مدل مورد نظر در جامعه را بر میگزینیم. در حقیقت این کار بر اساس پیشنهاداتی است که نرم افزار ها به ما ارائه می کنند و ما قبلا در دوره های آکادمی به دانشجویان عزیز آموزش داده ایم که چه پیشنهاداتی را در جهت مشخص سازی مجدد مدل باید بپذیرند. اگر مدل مشاهده شده با مدل مورد انتظار در واقعیت تطابق نداشت به مرحله 4 برمی گردیم.
6. نتایج مدل نهایی را تفسیر میکنیم.
محسن مرادی
