آشنایی با روش تحقیق کیو

آشنایی با روش تحقیق کیو

مقدمه

این روش برای مشحص نمودن مجموعه ای از اندیش ههای فلسفی، روانشناختی، علوم سیاسی و ارتباطات که به پژوهش در مورد فرد معطوف است، ابداع شده است. با بهره گیری از روش کیو، می توان اطلاعات مورد نیاز را از مسئولان و نخبگان جامعه بدست آورد. به عبارت دیگر پژوهشگر با استفاده از اینروش می خواهد برای عاملها، معنا و تفسیری بیاورد که ذهنیت افراد را شناسایی و اطلاعات مبهم و پنهانی که در ورای این اطلاعات آشکار نهفته است را کشف نماید.

روش کیو ضمن برخورداری از ویژگ یهای روش کیفی، از رویکرد کمی نیز برخوردار است و از آمار بیشترین بهره را می برد؛ زیرا از رو شهای آماری مانند روش تحلیل عاملی برای دسته بندی مولفه های اصلی کمک می گیرد. بنابرین روش کیو، فنی است که پژوهشگر را قادر می سازد تا اولاً ادراکات را شناسایی و طبقه بندی نموده و ثانیاً به دسته بندی گرو ههای افراد (براساس ادراکاتشان بپردازد.

شرایط و ضرورتهای ظهور روش کیو

بروس معتقد است خاستگاه رو ششناسی کیو را باید در منظری constructive (ساز ه گرا) جستجو کرد. این روش شناسی با این فرض  بنیان گذاشته شد که نه تنها ادراکات ما از دنیا، بلکه دنیای واقعی نیز برای هر یک از ما منحصر به فرد است. حتی این فرض، پا را از این فراتر میگذارد و ذهنیت  subjectivity را زیربنای واقعیت Reality می داند.

روش شناسان کیو با پذیرش این امر که انسا نها براساس تصاویری که از واقعیت دارند، عمل می ک‏نند نه براساس خود واقعیت، سازه گرایی معرفت شناسانه را برگزیدند. این نوع نگاه، به رویکرد شناختی نزدیک است؛ رویکردی که معتقد است رفتار ها باید از طریق پردازش اطلاعاتی برگرفته از محر کها بررسی شوند نه خود محر کها.

بروان تصریح نمود هاند براساس فلسفه ي رو ششناسی کیو، مطالعات موردی و ذهنیت های فردی نیز به تنهایی از اهمیت برخوردارند؛ برای مثال شناخت درصد افرادی که چشم آبی، قهو های یا سبز دارند، واقعیتی است که با بررسی تعداد زیادی از افراد آشکار می شود، ولی از منظر دیگر، واقعیت آبی بودن چشم، صرف نظر از اینکه چه نسبتی از مردم چشم آبی دارند، واقعیت مستقلی است که م یتواند بررسی شود.

تاریخچه تحول روش

کور بیان داشته رو ششناسی کیو را ویلیام استفنسون William Stephenson   در دهه ي 1930 میلادی ابداع کرد. او به منظور پاسخگویی به این پرسش كه چه چیزهایی اشخاص را منحصر به فرد میسازد به این ابداع دست زد. استیفنسون به جای شناخت امور مشترکی که جمعیت بزرگی از اشخاص را دارا هستند، با طرح این پرسش به دنبال درک اموري بود كه افراد را از ديگران جدا مي ساخت. دلیل نامگذاری این روش به کیو این بوده که اولین بار در سال1935  سر گاتفری اچ تامسون Godfer Sir H.Tamson که یک متخصص تحلیل عاملی بود، از حرف Q برای نمایش همبستگی افراد استفاده کرد تا آن را از R که همبستگی ویژگی های آن ها را نشان می داد متمایز کند.

از لحاظ نظری، رو ششناسی کیو استیفنسون در دو حوزه ي علمی فیزیک و روانشناسی ریشه دارد » گلدمن « تصریح دارد نظریه های استیفون درباره ي ذهنیت با رویکردهای نظری کوانتوم تطابق کامل دارد؛ زیرا استیفنسون ذهنیت را مانند پدیده های ریز در فیزیک، بسیار حساس می داند؛ چنانکه دخالت مشاهده گر و ابزار سنجش را در مطالعه ي آن تأثیرگذار قلمداد میکند. بنابراین در رو ششناسی کیو به دنبال ارائه ي شیوه ای برای شناسایی ذهنیت های مختلف است که تحت تأثیر ابزار نباشد.

تعریف رو ششناسی کیو

رو ششناسی کیو یک نام کلی است که ویلیام استیفنسون برای مشخص کردن مجموعه ای از اندیشه های فلسفی، روانشناختی، آماری و روان سنجی که به تحقیق در مورد فرد معطوف است، به کار برده است. روش کیو مجموعه ای از رویه ها است که برای بکار بستن كارت هاي كيويي بکار می رود. این روش به ویژه به جور کردن دسته های ورق که دسته بندی کیویی Q-sort نامیده میشود و همبستگی بین پاسخ های افراد مختلف به این دست هبندی معطوف است(کرلینجر، 1376) در واقع روش کیو، فنی است که پژوهشگر را قادر می سازد تا اولاً ادراکات و عقاید فردی را شناسایی و طبقه بندی نماید و ثانیاً به دسته بندی گرو ههای افراد براساس ادراکاتشان بپردازد(خوشگویان، 1386)

روش كيو، روشي تحقيقي است كه براي رتبه بندي  گويه های  بررسي شده(عبارت، جمله، عكس، خبر و مانند آن) که با استفاده از مقياسي شبیه به مقیاس لیکرت بکار می رود و همبستگی بین پاسخ های مختلف افراد، به اين رتبه بندي معطوف ميشود. در اين روش، گويه هاي بررسي شده بر روي كارتهايي كه به كارتهاي كيو موسوم هستند، نوشته يا چاپ مي شوند و در اختيار پاسخگويان قرار مي گيرند و به ترتيبي كه پژوهشگر تعيين مي كند، بر روي كار تهاي مقياس ليكرت توزيع مي شوند، به صورتي كه توزيع فراواني ها شبه نرمال باشد. بنابراین روش کیو یک روش تحقیق مورد استفاده برای مطالعه ي ذهنیت افراد است… و این‏ه چگونه افراد در مورد یک مقوله فکر میک‏نند «

محسن مرادی