روایی و پایایی پژوهش

قبل از بکارگیری ابزارهای اندازه‌گیری لازم است پژوهشگر از طریق علمی، نسبت به روا بودن ابزار اندازه‌گیری مورد نظر و پایایی آن که مکمل هم به حساب می آیند اطمینان نسبی پیدا کند. در این مقاله بعد از تعریف این دو مفهوم تاریخچه ی آن ها به صورت مختصر بیان می شود.

پایایی سازه(Construct Reliability) پس از برازش مدل ساختاری(SEM)،می توان پایایی سازه (متغیرهای مفهومی)  را محاسبه کرد. پایایی سازه را می­توان بر اساس پایایی مرکب(CR) و میزان واریانس استخراج شده (AVE)  محاسبه کرد. CR>0.7 AVE>0.5 روایی همگرا (Convergent Validity) هرگاه یک یا چند خصیصه از طریق دو یا چند روش اندازه گیری شوند همبستگی بین این اندازه گیری ها دو شاخص مهم اعتبار را فراهم می سازد. اگر همبستگی بین نمرات آزمون هایی که خصیصه‌ی واحدی را اندازه گیری می کند بالا باشد، پرسشنامه دارای اعتبار همگرا می باشد.وجود این همبستگی برای اطمینان از این که آزمون آنچه را که باید سنجیده شود می­سنجد، ضروری است. برای روایی همگرا باید روابط زیر بر قرار باشد:

 - Content Validity Ratioنسبت روایی محتوا Content Validity Index-شاخص روایی محتوا روایی محتوا بطور معمول به چنین سوالاتی پاسخ می دهد: - آیا ابزار طراحی شده همه جنبه های مهم و اصلی مفهوم مورد اندازه گیری را در بردارد؟ -آیا سازه های ابزار همان چیزی را که باید بررسی می کند ؟ - آیا اجزاء و کلیت ابزار قابل پذیرش متخصصان ذیربط می باشد؟

برای طراحی پرسشنامه، پژوهشگر بایستی به نکات زیر توجه کند: 1-در طراحی پرسش ها بایستی از لغاتی استفاده کرد که برای پاسخگو مفهوم باشد. 2-تعیین چارچوب زمانی و مکانی برای سوالات ضروری است. 3-ابتدا سوالات راحت و سپس پرسشهای سخت بایستی مطرح شود. 4-سوالات کوتاه بهترین سوالاتند.

بـر خـلاف تحقیقات کمّی، در میان تحقیقات کیفی هیچ آزمون استانداردی برای‌ روایی‌ وجود‌ ندارد و غالباً ماهیت تـحقیق توسط خود محقق تعیین و جرح و تعدیل می‌شود‌ و حتی ممکن است هیچ فرضیه اولیـه‌ای وجود نداشته باشد. بـنابراین مـاهیت مفهوم روایی‌ در‌ تحقیقات‌ کیفی به بازنمایی مشارکت‌کنندگان، اهداف تحقیق و مناسب بودن فرآیندها ارتباط دارد

مقصود از روايي آن است كه وسيله ي اندازه گيري بتواند واقعاً خصيصه ي مورد نظر را اندازه بگيرد، نه صفت ديگري را. روايي آن خصيصه ي ابزار و يا روش جمع آوري داده هاست كه دانستن آن خصيصه، همان مقولاتي را تعيين مي كند كه براي تعيين آن مقولات طرح ريزي شده است.

روايي سازه دلالت بر چگونگي نتايج به دست آمده از مقياسي دارد كه براي آزمون پيش بيني شده جهت فرضيه هاست. اين كار با روايي همگرا و متمايز كننده ارزيابي مي شود.